ในสังคมไทยที่กำลังเข้าสู่ “สังคมผู้สูงอายุ” อย่างรวดเร็ว การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้านสุขภาพ กลายเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้ผู้สูงอายุเข้าถึงการดูแลสุขภาพที่มีคุณภาพได้อย่างเท่าเทียมและไม่ตกหล่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อ HealthTech X 2 The Future ที่จัดโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับ SYNHUB ได้เฟ้นหาและสนับสนุนนวัตกรรมดิจิทัลเพื่อผู้สูงอายุ กลุ่มเปราะบาง และคนพิการหลายชิ้นในปี 2568 ถึง 7 ผลงาน ซึ่งจัดว่าเป็นโมเดลที่น่าสนใจ
ทำไม “นวัตกรรมสุขภาพ” จึงสำคัญสำหรับผู้สูงอายุ
ผู้สูงอายุในไทยประสบความท้าทายหลายประการ เช่น การเคลื่อนไหวลดลง โรคเรื้อรังเพิ่มขึ้น และการเข้าถึงบริการสุขภาพที่ทั่วถึงยังมีช่องว่าง นวัตกรรมด้านสุขภาพจึงถูกมองว่าเป็นทางเลือกที่จะเสริม “การเข้าถึง” (access) และ “ความต่อเนื่อง” (continuity) ของการดูแลสุขภาพได้ดียิ่งขึ้น
- เทคโนโลยีอย่าง AI, IoT, VR สามารถช่วยตรวจวินิจฉัยเบื้องต้น & ติดตามสุขภาพผู้สูงอายุได้จากบ้าน
- การสร้างแพลตฟอร์มที่ใช้ได้ง่ายสำหรับผู้สูงอายุ ช่วยลดอุปสรรคทางเทคโนโลยีและสร้างความเชื่อมั่นให้กลุ่มนี้
- เมื่อผู้สูงอายุมีเครื่องมือในการดูแลตัวเองได้ ก็ช่วยลดภาระผู้ดูแล และสนับสนุนให้กิจกรรมเชิงป้องกันสุขภาพ (prevention) เป็นไปได้จริง
แนวทางสำคัญในการส่งเสริมนวัตกรรมสุขภาพให้ “เข้าถึงได้ทั่วถึง”
- ออกแบบให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุ
การสร้างนวัตกรรมสำหรับผู้สูงอายุจำเป็นต้องคำนึงถึงข้อจำกัดด้านร่างกาย การมองเห็น การได้ยิน และความคุ้นชินกับเทคโนโลยี นวัตกรรมที่ดีจึงต้องใช้งานง่าย มีอินเทอร์เฟซชัดเจน ฟังก์ชันไม่ซับซ้อน และรองรับการเสริมความปลอดภัย
- เสริมช่องทางเข้าถึงบริการสุขภาพนอกโรงพยาบาล
เช่น การใช้แอป/แพลตฟอร์มออนไลน์ในบ้าน ชุมชน หรือผ่านบริการส่งถึงบ้าน เพื่อให้ผู้สูงอายุที่เคลื่อนไหวลำบากเข้าถึงได้ ช่วยให้ผู้สูงอายุที่เคลื่อนไหวลำบากหรืออยู่ห่างไกลเมืองสามารถเข้าถึงบริการได้อย่างไม่ติดขัด ลดภาระการเดินทาง และช่วยให้ตรวจพบอาการผิดปกติได้เร็วขึ้น - สร้างพันธมิตรชุมชนและธุรกิจเพื่อสังคม
การพัฒนานวัตกรรมสุขภาพให้มีประสิทธิภาพและขยายผลได้จริงจำเป็นต้องมีเครือข่ายสนับสนุนที่แข็งแรง ทั้งหน่วยงานรัฐ ภาคเอกชน ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยี รวมถึงชุมชนท้องถิ่น โดยโครงการ HealthTech X 2 ที่ดำเนินงานโดย สสส. ถือเป็นตัวอย่างชัดเจนที่เปิดพื้นที่ให้ทีมพัฒนาจากทั่วประเทศได้ร่วมบ่มเพาะไอเดีย พร้อมรับการสนับสนุนด้านองค์ความรู้ การออกแบบต้นแบบ และการทดสอบใช้งานจริงในพื้นที่ - ต่อยอดเชิงพาณิชย์และขยายผล
นวัตกรรมที่พัฒนาขึ้นไม่ควรถูกจำกัดอยู่แค่ในห้องทดลองหรือกิจกรรมประกวด แต่ควรถูกนำไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์และบริการจริงในตลาด เพื่อให้ผู้สูงอายุทุกกลุ่มสามารถเข้าถึงได้ การต่อยอดเชิงพาณิชย์จะช่วยให้เกิดการผลิตในปริมาณมาก ทำให้ราคาจับต้องได้ พร้อมเปิดโอกาสให้เกิดการพัฒนาเวอร์ชันใหม่ ๆ ที่ตอบโจทย์ผู้ใช้งานมากยิ่งขึ้น
- วัดผลและติดตามอย่างต่อเนื่อง
ต้องมีการประเมินผลว่าผู้สูงอายุใช้งานจริงได้ดีแค่ไหน เกิดความเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพหรือไม่ และลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำได้จริงหรือไม่ การประเมินอย่างต่อเนื่องจะทำให้ทราบจุดที่ต้องพัฒนาเพิ่มเติม ช่วยให้เกิดการปรับปรุงเวอร์ชันใหม่ที่ดียิ่งขึ้น อีกทั้งยังเป็นข้อมูลสำคัญในการวางนโยบายด้านสาธารณสุขและการส่งเสริมนวัตกรรมให้สอดคล้องกับความต้องการของผู้สูงอายุในระยะยาว
นวัตกรรมที่โดดเด่นในงานประกวด HealthTech X 2 The Future ปี 2568
- Flowmind-RA – แอปประเมินภาวะทางเดินปัสสาวะอุดกั้นด้วยเสียง จากทีม ทีม Eldente
Flowmind-RA เป็นแอปที่ช่วยประเมินภาวะทางเดินปัสสาวะอุดกั้นในผู้สูงอายุด้วยการวัด “เสียงปัสสาวะ” ผ่านสมาร์ทโฟน ช่วยคัดกรองเบื้องต้นได้แม้ไม่มีเครื่องมือแพทย์เฉพาะทาง ซึ่งโรงพยาบาลรัฐกว่า 90% ยังขาดอุปกรณ์นี้อยู่ ปัญหาทางเดินปัสสาวะพบในผู้สูงอายุมากกว่า 50% แต่ 60% ไม่เคยตรวจเพราะแพทย์เฉพาะทางมีจำนวนน้อยมาก แอปจะประเมินอัตราการไหลของปัสสาวะ ช่วยให้ผู้ใช้รู้ความผิดปกติได้เองที่บ้าน และนำข้อมูลไปพบแพทย์ได้ตรงจุด ลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน เช่น ปัสสาวะไม่ออก ไตวาย และโรคต่อมลูกหมาก
ผู้สนใจสามารถศึกษารายละเอียดการใช้งานเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ https://uro.flowmind-ra.cloud
2. ERTIGO – แอปกายภาพบำบัดออนไลน์ด้วย AI สแกนท่าทาง
ERTIGO เป็นแอปที่ใช้ระบบ AI สแกนท่าทางของผู้ใช้ เพื่อประเมินความเสี่ยงอาการปวดกล้ามเนื้อ เช่น ออฟฟิศซินโดรม ปวดหลังหรือข้อเข่าเสื่อม ก่อนสร้างแผนกายบริหารเฉพาะบุคคล แอปจะติดตามผลทุกครั้งหลังฝึก เพื่อปรับแผนให้เหมาะสมมากขึ้น เสมือนมีนักกายภาพบำบัดส่วนตัวในมือถือ เหมาะกับวัยทำงาน ผู้สูงอายุ รวมถึงแรงงานที่มีปัญหาปวดเรื้อรัง นอกจากนี้ยังช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายจากการรักษาทางกายภาพบำบัดได้มากขึ้น และเพิ่มการเข้าถึงบริการสุขภาพในวงกว้าง
ผู้สนใจสามารถดาวน์โหลดทดลองใช้งาน ได้ที่ https://ertigo.me/ หรือ Google Play สำหรับระบบ Android และ App Store สำหรับระบบ iOS
นวัตกรรมสุขภาพไม่ใช่แค่เรื่องเทคโนโลยี แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ผู้สูงอายุได้รับ “โอกาสดูแลสุขภาพที่เท่าเทียม” ในสังคมไทยที่กำลังสูงวัยมากขึ้น แนวทางการส่งเสริมนวัตกรรมที่ออกแบบสำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ ควรครอบคลุมทั้งการออกแบบ การเข้าถึง ช่องทางชุมชน และการประเมินผลอย่างจริงจัง เมื่อทุกองค์ประกอบพร้อม การเข้าถึงสุขภาพดี ไม่ใช่แค่สิทธิของบางคน แต่เป็นของทุกคนในสังคมไทย
ที่มาข้อมูลและรูปภาพ :
https://mgronline.com/qol/detail/9680000102370
https://www.thaipost.net/public-relations-news/893688/
https://www.thaihealth.or.th/จุดประกาย-นวัตกรรมสุขภา/
